Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία είναι μια συνεργατική, δομημένη και σχετικά βραχεία μορφή ψυχοθεραπείας, η οποία εστιάζεται στο παρόν και στο πώς σκέφτεστε, αισθάνεστε, και επικοινωνείτε. Βασική αρχή της αποτελεί η παραδοχή ότι το εκάστοτε πρόβλημα που αντιμετωπίζετε δεν προέρχεται από τις καταστάσεις που βιώνετε αλλά από τον τρόπο που σκέφτεστε για αυτές και το προσωπικό νόημα που έχουν για εσάς. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τρόπο σκέψης του ατόμου και την αλληλεπίδραση μεταξύ σκέψης - συναισθήματος- συμπεριφοράς. Στόχος της παρέμβασης είναι η αναγνώριση και τροποποίηση των μοτίβων σκέψης και συμπεριφοράς που δυσλειτουργούν μέσα από πλήθος τεχνικών που χρησιμοποιούνται, τόσο εντός της θεραπευτικής συνεδρίας με συνεργασία θεραπευτή και θεραπευόμενου, όσο και μεταξύ των συνεδριών από τον ίδιο το θεραπευόμενο. Κατά τη θεραπευτική διαδικασία, ο θεραπευόμενος εκπαιδεύεται και αποκτά χρήσιμες δεξιότητες αυτοβοήθειας, οι οποίες με την ολοκλήρωση της θεραπείας θα του επιτρέψουν να είναι πλέον ο ίδιος "θεραπευτής του εαυτού του".
Η εμπειρική τεκμηρίωση της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας είναι μεγάλη και έχει φανεί ότι είναι αποδεδειγμένα αποτελεσματική για πληθώρα ψυχικών δυσκολιών, όπως κατάθλιψη, άγχος, κρίσεις πανικού, φοβίες, εμμονές, θυμό, προβλήματα σχέσεων. Πιο συγκεκριμένα, η αποτελεσματικότητά της έχει τεκμηριωθεί στις εξής δυσκολίες:
Άγχος
Δια/χή Πανικού
Αγοραφοβία
Κοινωνική φοβία
Ειδική φοβία
Άγχος Υγείας
Δια/χές Σωματικών Συμπτωμάτων
Ιδεοψυχαναγκαστική Δια/χή
Κατάθλιψη
Δια/χές Πρόσληψης Τροφής
Δια/χές Προσωπικότητας
Πένθος
Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει πως η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματική με την φαρμακοθεραπεία για την κατάθλιψη, το άγχος, τις εμμονές ή άλλες δυσκολίες. Ωστόσο, αυτό το μοντέλο θεραπείας δεν αποκλείει τη χρήση φαρμάκων και σε περιπτώσεις όπου οι ψυχικές δυσκολίες υπάρχουν σε υψηλό επίπεδο φαίνεται ότι το καλύτερο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με το συνδυασμό φαρμακοθεραπείας και γνωσιακής συμπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας.